De rechtbanken voorzien problemen bij het werven van nieuwe magistraten, blijkt uit vertrouwelijke informatie. De komende twee jaar komt de rechtspraak 227 rechters tekort. En de opleiding tot rechters is niet in staat dat aantal vacatures snel op te vullen. Afgezet tegen de 2360 rechters die Nederland telt, is het tekort omvangrijk.
Dat blijkt uit vertrouwelijke verslagen van de vergaderingen van de Raad voor de Rechtspraak (het bestuur van de rechtsprekende organisaties in Nederland) en de 17 presidenten van de rechtbanken en andere rechtsprekende instanties, die in het bezit zijn van Trouw.
Volgens een woordvoerster van de Raad voor de Rechtspraak wordt er nog nadrukkelijk gekeken naar de capaciteitsbehoefte. En staat het cijfer dat in de verslagen wordt genoemd niet vast.
Raad en presidenten kwamen eind november voor twee dagen bij elkaar op het schip de Kapitein Anna dat vanuit Amsterdam vaart naar het IJsselmeer. Op de agenda prijkte naast een verkenning van de toekomst van de rechtspraak (in 2030) tevens de werving, selectie en opleidingen. De aanwezigen stelden vast dat over 2017 nog 71 rechters uit de opleiding komen.
Per saldo betekent dat voor 2017 nog een tekort wordt geraamd van 99 rechters. Voor 2018 is de behoefte aan nieuwe rechters nog groter. Er wordt berekend dat volgend jaar er 128 nieuwe rechters moeten komen. Dat is niet alleen ter vervanging van rechters of opvulling van het natuurlijk verloop, maar ook voor het voldoen aan de professionele standaarden die worden ingevoerd.
De invoering van die standaarden - over bijvoorbeeld de kennis van de rechters, de leesbaarheid van vonnissen en de duur van een proces - gaat gepaard met uitbreiding van de capaciteit. Maar hoe groot die uitbreiding moet zijn, zo stellen Raad en presidenten vast, is nog niet bekend. De introductie van die standaarden vindt gefaseerd plaats, eerst het strafrecht, daarna civiel- en bestuursrecht. Ook gaan niet alle rechtbanken tegelijk over op de nieuwe werkwijze.
De top van de rechtspraak ziet ook problemen bij de werving, zo blijkt uit de verslagen. De ervaring leert dat in de praktijk te weinig kwalitatief goede kandidaten zich voor het rechterschap melden. Het valt Raad en presidenten op dat bij sommige rechtbanken opvallend veel mensen wel de intelligentietoets halen maar vervolgens niet door het voorgesprek komen. Gelet op het wegvallen van veel kandidaten stellen Raad en presidenten vast dat er royalere aantallen sollicitanten nodig zijn bij de werving.
Bij de selectie struikelen ook nog eens veel kandidaten bij de intelligentietest. De slagingspercentages bij de vierjarige opleiding tot rechter ligt zo rond de 60 procent, bij de vacatures voor rechters met een meer uitgebreide ervaring is het percentage geslaagden een fractie lager.
De vacatures bij de rechtbanken hebben recent geleid tot vragen in de Tweede Kamer. De SP kreeg van minister Stef Blok (veiligheid en justitie) te horen dat er begin februari 19 vacatures openstonden. Dat aantal rechtvaardigde volgens de minister niet de vrees dat het werk in de rechtsketen zou stil vallen. Over de dreigende grote tekorten, zoals besproken door raad en de rechtbankpresidenten werd echter met geen woord gerept.
Dat ook binnen het overleg van rechtbankpresidenten de zorgen over de bezetting toenemen, blijkt uit een verslag van 20 februari. Leendert Verheij, de president van de rechtbank Den Haag, waarschuwt dan dat niet gedacht moet worden dat alle openstaande vacatures dit jaar vervuld zullen. Gelet op het opleidingstraject is die belofte niet waar te maken, zo vermeldt het verslag.
Bron: Trouw
