De bestuurder wordt normaliter benoemd door de algemene vergadering van aandeelhouders (AVA) of, wanneer het structuurregime van toepassing is, door de raad van commissarissen (RvC). Een geldige benoeming en aanvaarding van het bestuurderschap is een harde eis voor het ontstaan van bestuurderschap. Het is dan ook van belang een dergelijk besluit schriftelijk vast te leggen. De wet bepaalt dat een bestuurder te allen tijde ontslagen kan worden door het orgaan die bevoegd zijn tot benoeming van de bestuurder. Dit houdt in dat de bestuurder zonder voorafgaande toestemming van het UWV Werkbedrijf of gang naar de rechtbank vennootschapsrechtelijk ontslagen kan worden.
Omdat een bestuurder volgens het vennootschapsrecht bestuurder kan zijn en volgens het arbeidsrecht werknemer, is er sprake van een dubbele rechtsbetrekking. Op de ene is het vennootschapsrecht van toepassing en op de andere het arbeidsrecht. Dit betekent dat wanneer de relatie met een bestuurder beëindigd wordt beide regimes in acht genomen dienen te worden, aldus heeft de Hoge Raad in 2005 beslist dat ontslag in beginsel beide betrekkingen omvat.
Een bestuurder kan vennootschapsrechtelijk ontslagen worden door hetzelfde orgaan dat tot benoeming bevoegd is. Een ontslagbesluit kan nietig zijn omdat dit in strijd met de wet of het in de statuten bepaalde is genomen. Verder kan een ontslagbesluit vernietigbaar zijn omdat het in strijd met de wet, de statuten, een reglement of de redelijkheid en billijkheid is genomen.
In dit verband is van belang om te weten dat:
• De bestuurder met inachtneming van de in de statuten vermelde termijn tijdig dient te worden uitgenodigd voor de algemene vergadering van aandeelhouders.
• Een agenda voor de algemene vergadering van aandeelhouders dient te ontvangen waarin het voornemen tot ontslag met redenen omkleed staat vermeld.
• De bestuurder in de gelegenheid dient te worden gesteld om tijdens de algemene vergadering van aandeelhouders in zijn hoedanigheid van bestuurder zijn raadgevende stem ten aanzien van het voorgenomen ontslagbesluit te geven en zijn reactie dient te worden gehoord op de aangevoerde redenen van ontslag.
• Ten aanzien van datum en tijdstip van de algemene vergadering van aandeelhouders rekening gehouden dient te worden met de mogelijkheden van de bestuurder en diens raadsman om de vergadering bij te wonen. Indien geen gehoor gegeven wordt aan dit verzoek dient hiervoor een behoorlijk reden gegeven te worden.
• Het ontslagbesluit door de algemene vergadering van aandeelhouders overeenkomstig het in de statuten - onder andere terzake stemverhoudingen- bepaalde dient te worden genomen.
Wanneer een ontslagbesluit wordt genomen in strijd met één of meer van de hier bovengenoemde bepalingen dan kan het besluit nietig dan wel vernietigbaar zijn. Een geldig ontslagbesluit beëindigt de vennootschapsrechtelijke band en houdt tevens de opzegging van de arbeidsovereenkomst in.
Normaal gesproken vindt naast het vennootschapsrechtelijk ontslag van de bestuurder ook de beëindiging van de arbeidsovereenkomst als werknemer plaats. Deze beëindiging dient plaats te vinden met inachtneming van een opzegtermijn, gebeurt dit niet dan is er sprake van een onregelmatige opzegging.
Voor de beëindiging van de arbeidsovereenkomst van een voormalig bestuurder gelden de volgende regels:
• Indien een bestuurder zich voor de ontvangst van een oproep ter bijwoning van een algemene vergadering van aandeelhouders ziek meldt kan hij wel in vennootschapsrechtelijke zin worden ontslagen. Het opzegverbod tijdens ziekte verhindert rechtsgeldige opzegging van de arbeidsovereenkomst.
• Een ontslagvergunning van het UWV Werkbedrijf is niet nodig voor een rechtsgeldige opzegging.
• Een voormalig bestuurder kan bij de rechter een beroep doen op de kennelijke onredelijkheid van het ontslag en schadevergoeding vorderen, maar een vordering tot herstel van de arbeidsovereenkomst (zoals bij "normale" werknemers) is niet mogelijk.
Bij de arbeidsrechtelijke beoordeling van de redelijkheid van het ontslag spelen vaak vennootschapsrechtelijke elementen een rol. Zo kan schending van het recht van de bestuurder om in de algemene vergadering van aandeelhouders gehoord te worden ertoe leiden dat de bestuurder geen beroep doet op de vernietigbaarheid van het ontslagbesluit, maar zich arbeidsrechtelijk op de onredelijkheid van het ontslag beroept, hetgeen dan zal moeten leiden tot een hogere schadevergoeding.
De schadevergoeding op grond van kennelijk onredelijk ontslag van de bestuurder werd vaak berekend aan de hand van de kantonrechtersformule. In november 2009 is er een uitspraak geweest van de Hoge Raad waarin het verboden wordt om de vergoeding bij kennelijk onredelijk ontslag aan de hand van de kantonrechtersformule te berekenen. Er moet nu gekeken worden naar de schade die er is geleden door het ontslag en aan de hand daarvan wordt de vergoeding berekend.
Indien sprake is van een overgang van de onderneming tussen twee vennootschappen dan zal de bestuurder met verlies van zijn bestuurderschap over gaan als werknemer naar de andere onderneming. Om bestuurder te zijn is immers een geldig benoemingsbesluit door het daartoe bevoegde orgaan nodig. De arbeidsrechtelijke overeenkomst van de voormalige bestuurder blijft wel bestaan, bij een overgang van de onderneming gaat die immers met de daar uit voortvloeiende rechten en plichten over op de verkrijgende onderneming..
Bij de beëindiging van het dienstverband zal ook gekeken moeten worden naar de in het bezit zijnde opties - op aandelen - of aandelen in de onderneming van de voormalige werkgever. Zo kunnen er afspraken gemaakt worden over een (verlengde) periode (doorgaans drie maanden) gedurende welke de voormalige bestuurder in de gelegenheid wordt gesteld de opties uit te oefenen. Ook is het denkbaar om het verlies van opties of aandelen te compenseren middels een afkoopsom.
Bij de bestuurder speelt pensioenopbouw doorgaans een rol in de afvloeiingsregeling. Ook kan separaat een afkoopsom worden overeengekomen ter compensatie van de ontstane pensioenbreuk. Tevens bestaat er de mogelijkheid dat wanneer de bestuurder op de datum van ontslag ouder is dan 40 jaar en een oproep heeft gedaan op de WW er gebruik mogelijk is van een zeer beperkt kosteloze voortzetting van de pensioenaanspraken via de Stichting Financiering Voortzetting Pensioenverzekering. Deze regeling heeft echter wel een bovengrens in het maximaal verzekerd dagloon.