Ze hebben misschien al eens iets te eten bij u bezorgd. En anders kent u ze vast uit het straatbeeld in grotere steden: de maaltijdbezorgers van Deliveroo. Ze fietsen door weer en wind door de stad, op hun eigen fiets, een mintgroen jasje aan en een enorme maaltijdbox op hun rug. Op die maaltijdbox de afbeelding van een kangoeroe. Over die maaltijdbezorgers is op dit moment een hoop te doen.
Deliveroo is van oorsprong een Brits bedrijf en is in 2015 naar Nederland gekomen. Het bedrijf groeide snel en inmiddels rijden er ons land ongeveer 3000 maaltijdbezorgers voor ze rond. Begin 2018 besloot Deliveroo de arbeidscontracten van deze bezorgers niet te verlengen. In plaats daarvan moesten bezorgers zich inschrijven als zelfstandig ondernemer (zzp’er) en een ‘partnerovereenkomst’ tekenen. Een overeenkomst van opdracht dus.
In dit soort situaties ontstaat er dan al snel discussie. Zeker als de zzp’er alleen voor deze ene opdrachtgever blijft werken en er dus feitelijk niet zo veel verandert. Kunnen we dan wel spreken van zelfstandig ondernemerschap? Of is er sprake van schijnzelfstandigheid, en dus een verkapt dienstverband? Het komt dan vaak op de rechter aan om daar een beslissing over te nemen.
Als er sprake is van schijnzelfstandigheid kan de rechter bepalen dat de zzp’er (met terugwerkende kracht) recht heeft op een arbeidsovereenkomst, met alle rechten die daar bijhoren. Voor de zzp’er/werknemer meestal gunstig, maar voor de werkgever niet. Een zzp’er inhuren was namelijk wel zo goedkoop.
Precies zo’n discussie ontstond eerder rondom de pakketbezorgers van PostNL. Rondom de maaltijdbezorgers van Deliveroo is hij nu opnieuw in alle hevigheid losgebarsten. Daarbij is het opmerkelijk dat de rechtbank Amsterdam relatief kort na elkaar twee verschillende uitspraken heeft gedaan.
In juli 2018 oordeelde de rechtbank Amsterdam namelijk nog dat de bezorgers van Deliveroo geen schijnzelfstandigen zijn. Maar deze week oordeelde diezelfde rechtbank anders: in een zaak die FNV had aangespannen oordeelde de rechter dat er wél sprake was van een verkapt dienstverband en de bezorgers dus recht hebben op een arbeidsovereenkomst.
Hoe kan dat nu? De kantonrechter die in juli 2018 over de zaak oordeelde heeft alleen gekeken naar de inhoud van de partnerovereenkomst. Op basis daarvan concludeert hij: geen verkapte arbeidsovereenkomst. Deze werkwijze was in lijn met een eerdere uitspraak van het Gerechtshof in Amsterdam in een zaak over de pakketbezorgers van PostNL.
De kantonrechter die deze week uitspraak heeft gedaan heeft echter óók gekeken naar hoe die partnerovereenkomst in de praktijk uitwerkt. Daaruit blijkt onder meer dat:
Deze uitspraak heeft niet alleen gevolgen voor de bezorgers van Deliveroo. In de huidige snel groeiende ‘platformeconomie’ zijn er meer bedrijven die op ongeveer dezelfde manier werken. Uber (Eats) bijvoorbeeld, of Helpling. En hoewel ieder bedrijf, ieder contract en iedere werkwijze op zichzelf moet worden beoordeeld, kan de laatste uitspraak, als hij in stand blijft, grote gevolgen hebben voor hun verdienmodel.
Deliveroo heeft al aangegeven dat zij in hoger beroep gaan tegen deze laatste uitspraak. Tot die tijd blijven zij hun maaltijdbezorgers als zelfstandig ondernemer betalen. Per opdracht dus. FNV heeft al aangegeven dat, mocht het Gerechtshof anders beslissen, zij zullen doorprocederen tot de Hoge Raad en het Europees Gerechtshof.
Het laatste woord is hier dan ook nog niet over gezegd. De grote vraag is wat de politiek nu gaat doen. Wachten tot de hogere rechtspraak knopen doorhakt? Of komen zij zelf in actie? De rechter die in juli 2018 nog oordeelde dat de fietskoeriers als zelfstandigen zijn aan te merken gaf al aan dat de bestaande wetgeving achterloopt bij de economische realiteit. Het lijkt ons dan ook goed als de wetgever deze handschoen oppakt.
Bij Schravenmade Advocaten wachten het vervolg in ieder geval met belangstelling af en wij zullen u op de hoogte houden. Heeft u in de tussentijd vragen over een arbeidsovereenkomst of een flexibele arbeidsrelatie? Of andere vragen over het arbeidsrecht? Neem dan contact met ons op, onze specialisten arbeidsrecht staan voor u klaar.
Het arbeidsrecht is voortdurend in ontwikkeling. Wetgeving verandert continu, rechtspraak en literatuur geven steeds weer een andere kijk op de zaken.