In een vorig blog vertelden wij u dat gedragingen van uw werknemers in de privésfeer onder omstandigheden kunnen leiden tot ontslag, al dan niet op staande voet. Als een werknemer buiten werktijd drugs heeft gebruikt, bijvoorbeeld. Maar kunt u dat controleren? Mag u uw werknemers verplichten tot een alchohol- of drugstest? Die vraag beantwoordt Schravenmade Advocaten in dit blog.
Controle van uw werknemers is niet verboden. Maar u moet daarbij wel rekening houden met de privacy van uw werknemers. Sinds 25 mei 2018 moet u dus rekening houden met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) en de Uitvoeringswet AVG (UAVG).
Op 15 maart 2019 publiceerde de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) een bericht waarin zij uitleggen hoe het zit met het controleren van werknemers op het gebruik van alcohol of drugs: dat mag alléén als daar een wettelijke regeling voor is. De resultaten van een alchohol- of drugstest zijn namelijk gezondheidsgegevens. Daarmee zijn het bijzondere persoonsgegevens. En op grond van de AVG mag een organisatie alleen bijzondere persoonsgegevens verwerken als daarvoor een wettelijke regeling bestaat.
Op dit moment is er alleen een wettelijke regeling voor een klein aantal werknemers met een risicovol beroep, zoals piloten en schippers. Zij mogen op grond van de Wet luchtvaart en het Besluit alcohol, drugs en geneesmiddelen in het verkeer tijdens werktijd onaangekondigd gecontroleerd worden op het gebruik van alchohol, drugs of medicijnen.
Voor alle andere werknemers is die wettelijke basis er niet. Nemen hun werkgevers wel een dergelijke test af? Dan overtreden zij de AVG. De AP geeft in het bericht wel aan dat zij snappen dat het inperken van de privacy van een werknemer soms noodzakelijk kan zijn voor de veiligheid binnen een bedrijf, maar dat er daar dan eerst wetgeving voor moeten worden gemaakt.
Dat dit standpunt van de AP sommige werkgevers voor een dilemma stelt, is duidelijk. Want er zijn wel meer sectoren, branches of individuele bedrijven waar het bijzonder risicovol is als een werknemer (nog) onder invloed verkeert tijdens zijn werk. In de bouw of industrie bijvoorbeeld, in de haven, of bij een kerncentrale. En iedere werkgever weet dat nieuwe wetgeving soms bijzonder lang op zich laat wachten.
We zien in de praktijk dat werkgevers er vanwege hun eigen belangen dus regelmatig voor kiezen om toch een inbreuk te maken op de privacy van hun werknemers. En dus toch een alcohol- of drugstest afnemen. En uit verschillende arbeidsrechtelijke zaken die daarop volgden blijkt dat ook rechters die inbreuk soms gerechtvaardigd vinden.
Als uw bedrijf niet in de (lucht)vaart actief is mag u uw werknemers in principe niet verplichten tot een alchohol- of drugstest. Doet u dat wel? Dan overtreedt u de AVG en staat u mogelijk een boete van de AP te wachten.
In arbeidsrechtelijke zaken zult u echter onder omstandigheden de rechter aan uw kant vinden. Daarbij kan het helpen als u:
Heeft u hier vragen over? Over uw arbeidsovereenkomst of personeelshandboeken? Of andere vragen over het arbeidsrecht? Neem dan contact met ons op, onze specialisten arbeidsrecht staan voor u klaar.
Het arbeidsrecht is voortdurend in ontwikkeling. Wetgeving verandert continu, rechtspraak en literatuur geven steeds weer een andere kijk op de zaken.
