Vakantielanden verschieten van kleur en daarmee komen werknemers steeds vaker terug uit ‘oranje’-gebieden. Wie draait op voor de kosten van de verplichte thuisquarantaine?
Het coronavirus blijft de gemoederen bezighouden. Het heeft er bovendien alle schijn van dat Covid-19 op korte termijn niet zal verdwijnen. Dat brengt ook een nieuwe realiteit met zich mee. De beleving hoe ‘vroeger’ op vakantie werd gegaan, is inmiddels behoorlijk veranderd. In plaats van de voorpret die normaal gesproken wordt ervaren bij het boeken van een vakantie, zijn deze zomer toch vooral nauwgezet de annuleringsvoorwaarden gecontroleerd.
In plaats van vrolijk gestemd toeleven naar de eerste dag van vakantie, werd nu regelmatig gecheckt of het Ministerie van Buitenlandse Zaken het betreffende vakantieland niet van code ‘geel’ naar code ‘oranje’ had aangemerkt. Gelet op de ontwikkeling van het coronavirus, voorlopig nog even zo blijven. Om deze reden is het goed om stil te staan bij de quarantaine na terugkomst uit een oranje gekleurd vakantieland en de mogelijke consequenties hiervan in relatie tot de werkgever.
Code oranje kan min of meer als een no-go worden gezien voor wat betreft een vakantie. In dat geval raadt het Ministerie van Buitenlandse Zaken immers een vakantie in dat land af. Mensen die vanuit een land met code oranje terugkeren naar Nederland dienen in principe 10 dagen in (thuis)quarantaine te verblijven, zelfs bij een negatieve coronatest.
Dit kan nogal wat consequenties hebben voor een werknemer. Indien sprake is van (thuis)quarantaine kan hij immers niet op het werk verschijnen. Wat voor gevolgen heeft dit voor de loondoorbetaling van de werknemer? Is de werkgever te allen tijde gehouden het loon door te betalen? Dient de werknemer vakantiedagen op te nemen tijdens de quarantaine?
Indien het voor een werknemer mogelijk is om na terugkomst vanuit huis te werken, zal een quarantaine niet veel problemen opleveren. Anders zal dit zijn voor werknemers wiens aanwezigheid is vereist op de werkvloer. Bij een quarantaine is het voor hen in principe niet mogelijk om op de werkvloer te verschijnen.
Hoofdregel is dat de werkgever het loon van de werknemer dient te voldoen ook al heeft deze de arbeid niet verricht, tenzij het niet verrichten van deze arbeid in redelijkheid voor rekening van de werknemer dient te komen (zie artikel 7:628 BW). Er is kortom sprake van een risicoregeling. De vraag is vervolgens welke risico’s komen voor wiens rekening? Uit Nederlandse rechtspraak volgt bijvoorbeeld dat weersomstandigheden die het werk onmogelijk maken een risico is dat voor rekening van de werkgever komt, evenals een stagnatie in de afzet of reguliere bedrijfsstoringen. Exceptionele risico’s als overstroming, noodtoestand of oorlog, komen soms wel en soms niet voor rekening van de werkgever. De kredietcrisis in 2007 – 2008 is bijvoorbeeld aangemerkt als een risico dat voor rekening van de werknemer komt.
Hoe er in dit verband dient te worden omgegaan met werknemers die in quarantaine gaan na terugkomst uit een land met code oranje is niet duidelijk. Helaas is hier, zoals bij zoveel vragen in het Nederlandse arbeidsrecht, geen eenduidig antwoord op te geven, met name omdat er op dit vlak (nog) geen rechterlijke uitspraken zijn gedaan.
Gelet op bovenstaande, is het dus speculeren bij wie een rechter het risico van een quarantaine zal neerleggen. Echter, zijn er wel situaties te onderscheiden waarin sterke argumenten zijn te bedenken voor wiens rekening een quarantaine dient te komen.
Indien een werknemer reist richting een land dat voor vertrek reeds oranje is, accepteert de werknemer in feite dat hij na terugkomst in (thuis)quarantaine dient te gaan. Indien hij daardoor niet zijn werkzaamheden kan uitvoeren, is het goed verdedigbaar dat deze quarantaine voor rekening van de werknemer dient te komen. In zo’n situatie zouden werkgever en werknemer bijvoorbeeld kunnen afspreken dat de werknemer extra vakantiedagen opneemt voor de periode van quarantaine. Een werkgever dient zich in dit verband – in het kader van goed werkgeverschap –ook flexibel op te stellen en de werknemer hiertoe in de gelegenheid te stellen.
Een wat meer grijs gebied doet zich voor wanneer de werknemer op vakantie gaat naar een land dat op het moment van vertrek als geel was aangemerkt, maar tijdens het verblijf van de werknemer oranje wordt. De werknemer dient ook dan in quarantaine te gaan bij terugkomst. Komt in dit geval de loondoorbetaling tijdens quarantaine ook voor zijn rekening? Zoals gezegd, blijft dit vooralsnog gissen, maar ik meen dat een rechter in een dergelijke situatie niet zal snel oordelen dat de loondoorbetaling (volledig) voor rekening van de werknemer dient te komen.
Een werknemer accepteert weliswaar een risico van quarantaine door naar het buitenland op vakantie te gaan. Echter, dient een werknemer dit risico dan volledig uit te sluiten door helemaal niet op vakantie te gaan naar het buitenland (waarbij overigens niet is uitgesloten dat ook na een vakantie in Nederland, iemand na terugkomst in quarantaine moet)? Dit lijkt mij een (te) grote beperking van het recht van een werknemer om op vakantie te gaan om bij te komen van zijn werkzaamheden.
Bovendien zal, indien de huidige situatie van geel en oranje het nieuwe ‘normaal’ gaat worden, de risicoverdeling wellicht nog verder doorslaan in het voordeel van de werknemer. Bij een structurele situatie, kan immers niet meer worden gesproken van een exceptioneel risico dat voor rekening van de werkgever dient te komen.
Er valt op dit moment nog geen eenduidig antwoord te geven op de vraag voor wie het risico van loondoorbetaling dient te komen tijdens een quarantaine. Indien echter een werknemer doelbewust op vakantie gaat naar een land dat bij vertrek reeds als oranje is aangemerkt, is het duidelijk dat de werknemer bij terugkomst in quarantaine zal moeten en is het goed verdedigbaar dat dit voor rekening van de werknemer dient te komen.
Wanneer een land bij vertrek als geel is aangemerkt en dit vervolgens tijdens de vakantie omslaat naar oranje, ligt de situatie gecompliceerder. Vanwege een te grote beperking van het recht op vakantie, lijkt de kans klein dat een rechter deze situatie volledig voor het risico van een werknemer zal laten komen. Bovendien zal – naarmate de situatie langer voortduurt – een werkgever niet langer het argument kunnen volhouden dat er sprake is van een exceptioneel risico. Wellicht dat een (al dan niet verplichte) quarantaine in de toekomst eerder als een regulier bedrijfsrisico gaat worden gezien.
Bron: pwnet.nl
Het arbeidsrecht is voortdurend in ontwikkeling. Wetgeving verandert continu, rechtspraak en literatuur geven steeds weer een andere kijk op de zaken.